ويژگي هاي عام معماري روستايي

در ادامه ويژگي هاي عام معماري روستايي داريم:

سرپناه ارزان 

وقتي مصالح ساختمان بومي بوده و نيروي كار سازنده ساختمان نيز افراد خانواده و همسايگان باشد، ارزان تمام شدن ساختمان نتيجه منطقي آن است. خيلي از مواقع در و پنجره را به ناچار از كارگاه مربوطه در خارج يا داخل ده خريداري مي كنند.

سادگي و پرهيز از بيهودگي

اگر چه روستاها نيز در معرض هجوم نقشه هاي اصطلاحا شهري كه مطابقتي با زندگي سنتي روستايي ندارند، قرار گرفته اند؛ ولي اساسا خانه روستايي ساده است. اين سادگي در طرح خانه و تركيب فضاهاي خانه وجود دارد. شكل كلي خانه ي روستايي همانند طبيعت اطراف آن ساده است. هر چند در يك جا منظور از خانه چند اطاق جداي از هم مي باشد، مانند خوزستان و در جاي ديگر مجموعه ي فضاها به يكديگر چسبيده اند و دسترسي از درون دارند، مثل روستاهاي خدابنده و زنجان.

مردم واري (تناسبات انساني) 

اندازه فضا در خانه هاي روستايي متناسب با ابعاد انساني است. انعطاف انسان روستايي زياد است. به همين خاطر ممكن است پله هاي ظاهرا غيرمتعارف شهر، در ده نيز ديده شود يا ارتفاع در طويله براي صاحب خانه كوتاه باشد و براي هر بار ورود به آن ناچار به دولا شدن باشد. اجزاء خانه مثل پلكان، ايوان، تنورخانه و غيره فقط در حداقل اندازه لازم با كاركرد خود شكل مي گيرند كه از تكلف، افزوني ابعاد، اندازه ها و تلقين ابهت كاذب خودداري مي شود.

انعطاف پذيري و خلاقيت

در خيلي از روستاها، واحدهاي ساختماني يا خانه ها ضمن داشتن مشابهت هاي زياد شبيه به هم نيستند. فرق خانه ها گاه در موقعيت زمين و يا اندازه آن است. گاهي شكل زمين ها،گاه شيب و ناهمواري هاي آنها متفاوت مي باشد. معماري روستا به گونه اي است كه به راحتي خود را با اين شرايط ويژه همساز مي كند. قابليت انعطاف پذيري تنها در فرم ها و اشكال نيست، بلكه در نحوه تركيب فضاها، اندازه، هندسه و… حضور پيدا مي كند. راه يابي براي موارد خاص، يافتن پاسخ براي نيازهاي خانواده در شرايط ويژه در تمامي سطوح و مراحل از فراهم آوردن مصالح تا آماده سازي آن تا طرح و ساخت بنا همگي گوياي ميزان بالاي خلاقيت است.

زيبايي فطري

اگر ادعا كنيم كه در نگاه بيننده منظر همه روستاها يا همه چشم اندازهاي آن ها زيبا است، سخن به گزاف گفته نشده است. در جاهايي كار طرح و ساخت روستا از چنين ويژگي هايي برخوردار است، بيننده خارجي را كه عوام باشند يا متخصص به تحسين وا مي دارد. چمثل ابيانه و ماسوله. دليلي ندارد آن دستي كه با زدن هزاران گره طرحي رنگين را به صورت فرش و گليم مي بافد، در برخورد با فضا و پديده سه بعدي معماري وابماند. سليقه، ذوق فطري و ناآلوده روستايي در بسياري از مواقع در معماري بومي و سنتي دهات ايران تجلي مي يابد.

هندسه در معماري

غالبا انتظار نمي رود كه معماري به ظاهر نا بسامان دهات داراي هندسه خاصي باشد. بايد اذعان كنيم كه اين وجه از معماري روستايي ايران نياز به تامل بيشتري دارد. با اين حال بعضي نشانه ها در دست است كه نوعي هندسه در معماري خانه روستايي يا ديگر بناهاي آن رعايت مي شود. مدولاسيون كه در شمال به گونه اي است و گاه به “تبردم” از آن تعبير مي گردد و با آنچه در ناحيه بياباني است، متفاوت مي باشد. در بررسي نمونه هاي جمع آوري شده از روستاهاي مختلف شهرستان صومعه سرا، به وجود يك تناسب هندسي جالب در پلان و حتي در نماهاي ساختمان ها پي برده شد. خصوصا جاذبه ي كار وقتي افزايش مي يابد كه معلوم شود، تناسب را در بسياري از نمونه ها مي توان رديابي كرد.