آتش در زاگرس، آتش بر جان ايران است

در تالاب ها رشد زياد علف هاي هرز در بهار و خشك شدن در اواخر بهار خطرات را افزايش مي دهد و در خشكسالي كمبود رطوبت خطرناك است. از ميان اين عوامل ، مي توان بسياري از آنها را اصلي ترين عامل آتش سوزي در طبيعت كشور دانست.
در ايران به ندرت مي توان يك عامل طبيعي (مانند صاعقه) را براي شروع آتش سوزي پيدا كرد ، واقعيت اين است كه انسان به طور مستقيم يا غيرمستقيم باعث آتش سوزي در جنگل ها و چمنزارها مي شود. آتش توسط شكارچيان ، طبيعت گردان و دامداران روشن مي شود و پس از استفاده كاملاً خاموش نمي شود ، برخي از زباله ها مانند شيشه كه مي تواند نور خورشيد را متمركز كند ، سوزاندن بقاياي باقي مانده در مزارع پس از برداشت محصول ، فعاليت غيرقانوني كارگران معدن زغال سنگ و تغيير آب و هوا ريخته مي شود. يا اختلافات شخصي و انتقام از جمله دلايل آتش سوزي هاي طبيعي است.

بد نيست در اينجا فاكتور “موريانه” را ذكر كنيم. دهها ميليون دام در كوههاي زاگرس چرا مي كنند ، جايي كه ده ها هزار دامدار غذا ، چاي و آب گرم خود را اغلب با سوزاندن بوته ها ، بوته ها و شاخه هاي درخت درست مي كنند. در كشوري با منابع عظيم نفت و گاز ، اين نوع تأمين سوخت واقعاً غيرموجه و شرم آور است. سوزاندن بسياري از گياهان و شاخه ها هر روز توسط ده ها هزار دامدار (و همچنين اقدام مشابه توسط تعداد زيادي از گردشگران) عاملي است كه مانند موريانه ها جنگل ها و مراتع ما را مي بلعد و تأثير جامع و طولاني مدت آن بيشتر از اين است از آتش سوزي هاي بزرگ دادن چراغ هاي نفتي يا گازي به دامداران و ايجاد سيستم هاي سوختي كارآمد براي آنها نه تنها مي تواند باعث سوختن موريانه ها در طبيعت شود ، بلكه مي تواند از درصد زيادي از آتش سوزي در مقياس بزرگ جلوگيري كند.

از طرف ديگر، تجربه سازمان هاي غيردولتي در جذب همكاري و آموزش حاميان مالي نشان داده است كه اين گروه مي توانند نقشي اساسي در پيشگيري از آتش سوزي و مهار آتش داشته باشند. در اين سال ، در چندين قسمت از زاگرس (به عنوان مثال ، در روشنكوه ، استان فارس) چوپانان و ساير گروه هاي محلي از ابتدا با كمك كوله پشتي يا آتش بازي و دمنده هايي كه توسط فعالان محيط زيست تهيه شده بود ، توانستند آتش سوزي كنند. اگر انگيزه هايي براي دامداران و گروه هاي روستايي در نزديكي مناطق حريق كه معمولاً در اطفا حريق مشاركت دارند وجود داشته باشد بسيار مثر خواهد بود. به عنوان مثال ، اهداي كفش كوهنوردي ، كوله پشتي ، چراغ هاي جلو ، لباس مناسب و حسب مورد ، صدور گواهينامه مي تواند در تعامل جوامع محلي بسيار مثر باشد. در مواردي كه سازمان هاي غيردولتي و گروه هاي محلي با جلب كمك هاي مردمي توانسته اند چنين وسايلي را تهيه كنند ، ديديم كه فعاليت هاي اطفا fire حريق به طور چشمگيري مثرتر بوده است.

نكته مهم ديگر نياز به مشاركت نيروهاي نظامي در فعاليت هاي اطفا حريق است. مطابق قوانين و رويه هاي موجود ، ستاد مديريت بحران و مقامات منابع طبيعي موظفند براي كمك به آنها از ارتش كمك بخواهند. با اين حال ، گاهي اوقات (شايد به اين دليل كه آنها مي خواهند عدم موفقيت خود را در جلوگيري يا مهار آتش نشان دهند) درخواست ارائه نمي شود يا به تأخير مي افتد و آتش بزرگتر مي شود. واضح است كه اين مسسات و همچنين نيروهاي هلال احمر بايد به بالگردهاي ويژه ، هواپيماهاي اطفا حريق و ساير تجهيزات پيشرفته مجهز شوند.

آتش سوزي در جنگل ها و مراتع آسيب زيادي به خاك و منابع آبي وارد مي كند ، اما اگر اين مناطق پس از آتش سوزي محافظت شوند ، طبيعت با سرعت خوبي بهبود مي يابد. تحقيقات و مشاهدات عيني نشان داده است كه چمن هاي “آوانگارد” معمولاً در سال اول پس از آتش سوزي ، گونه هاي ديررس در سال دوم و سوم و بوته ها و گونه هاي درختي پس از سه يا چهار سال به خوبي رشد مي كنند. عملياتي مانند كاشت نهال بومي و مالچ پاشي مي تواند بعد از حدود ده سال صورت يك منطقه را به طرز چشمگيري تغيير شكل دهد. لازم است چندين سال از مناطق سوخته در برابر گزش دام محافظت شود و اجازه ندهيد آنها توسط كشاورزي و زمين خواري اشغال شوند. در اين حالت انگيزه كساني كه احتمالاً عمداً آتش به زمين مي زنند ضعيف شده و نقشه ناجوانمردانه آنها خنثي مي شود.

* نماينده محيط زيست

4747